Procedura „Niebieskiej Karty”
Zgodnie z ustawową definicją procedura "Niebieskie Karty" obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, oświaty i ochrony zdrowia, w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie.
Bez wątpienia, kwestie rodzinne to bardzo delikatna sprawa dla każdego z nas. Niestety w wielu domach kłótnie i problemy życia codziennego doprowadzają do przemocy domowej. Paraliżujący strach, bezradność, wstyd, czasem niewiedza gdzie szukać pomocy powodują, że agresor staje się coraz bardziej pewny siebie i śmiały w swoim działaniu. Czasem rozmowa z policjantem czy psychologiem pomoże wskazać odpowiednią drogę. Będąc osobą dotkniętą przemocą lub jej świadkiem nie bądźmy obojętni na krzywdzące, sprawiające, ból i cierpienie zachowania. Pamiętajmy, brak reakcji na przemoc stanowi niejako jej akceptację.
Policjanci to zazwyczaj pierwsze osoby, które trafiają do rodzin, gdzie podejmowana jest interwencja domowa. Niejednokrotnie interwencje te związane są ze zwykłymi nieporozumieniami między członkami rodziny, ale niejednokrotnie też dotyczą stosowania przemocy przez jednego z członków rodziny. Pierwszą rzeczą jaką możemy zrobić w przypadku zaistnienia przemocy domowej to przede wszystkim sporządzenie formularza "Niebieskiej Karty" i rozpoczęcie całej procedury w celu udzielenia pomocy ofiarom przemocy. Policja nie byłaby w stanie realizować tej procedury samodzielnie, dlatego też tak ważne jest zaangażowanie wszystkich instytucji i organizacji w celu kompleksowego podejścia do problemu i zapewnienia pomocy rodzinie. W powiecie radomszczańskim w 2024 roku wszczęto 141 procedur „Niebieskiej Karty”.
Procedurę "Niebieskiej Karty" realizują przede wszystkim dzielnicowi. To oni w ramach pomocy systematycznie składają wizyty w rodzinie gdzie stosowana jest przemoc, w trakcie których udzielają wsparcia ofiarom przemocy domowej i pokazują możliwości uzyskania wszechstronnej pomocy. Podczas tych wizyt policjanci informują także ofiary przemocy o możliwościach złożenia zawiadomienia o przestępstwie. Dzielnicowi utrzymują stały kontakt z rodziną, by móc zapewnić choć w pewnym stopniu bezpieczeństwo domownikom. Pamiętajmy także o tym, że realizacja procedury "Niebieskiej Karty" przebiega dwutorowo i obejmuje zarówno działania wobec ofiary przemocy, jak również wobec samego sprawcy. Dlatego też dzielnicowi podczas systematycznych wizyt rozmawiają ze sprawcą przedstawiając mu konsekwencje prawne wynikające ze stosowania przemocy.
Mundurowi w zależności od potrzeb przekazują informacje instytucjom zobowiązanym do udzielania wsparcia i pomocy rodzinie, w której występuje przemoc, przede wszystkim sądowi rodzinnemu, placówkom pomocy społecznej, czy gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.
Inną formą pomocy stosowanej przez policję to działania doraźne w celu zapewnienia bezpieczeństwa ofiarom przemocy domowej. Mowa tutaj o zatrzymaniu w Policyjnych Pomieszczeniach dla Osób Zatrzymanych agresywnego sprawcy przemocy, który swoim zachowaniem zagraża życiu swojemu, bądź całej rodziny. Jest to tylko chwilowa pomoc, gdyż sprawcę zatrzymuje się do wytrzeźwienia nie dłużej jednak niż na 24 godziny.
Dodatkowo dzięki wejściu w życie tzw. ustawy antyprzemocowej policjanci mogą skorzystać z przysługującego im prawa i zastosować wobec osoby stosującej przemoc nakaz opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i zakaz zbliżania się do jego bezpośredniego otoczenia.
Nakaz lub zakaz obowiązuje przez okres 14 dni, z możliwością przedłużenia czasu jego obowiązywania przez sąd. Przed podjęciem decyzji o wydaniu nakazu lub zakazu, policjant obligatoryjnie dokonuje oceny ryzyka zagrożenia życia lub zdrowia osoby dotkniętej przemocą w rodzinie. Do oceny tego ryzyka, dedykowane są kwestionariusze jego szacowania, zawierające kryteria określone przez ustawodawcę.
W okresie obowiązywania nakazu lub zakazu Policja zobowiązana jest do co najmniej trzykrotnego sprawdzenia, czy nakaz lub zakaz nie są naruszane, przy czym pierwsze sprawdzenie odbywa się następnego dnia po wydaniu nakazu lub zakazu. W przypadku nie stosowania się osoby do wydanego przez Policję zakazu lub nakazu ustawodawca przewidział sankcje w Kodeksie wykroczeń – czyn zabroniony art.66b za naruszenie którego przewiduje się karę aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. W tym przypadku ma miejsce zastosowanie trybu przyspieszonego wobec sprawcy tego wykroczenia.
Nakaz lub zakaz tracą moc po upływie 14 dni od wydania, chyba, że w czasie ich obowiązywania sąd udzieli zabezpieczenia w sprawach o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia. Zobowiązania utracą również moc, w przypadku, gdy osoba stosująca przemoc w rodzinie, wobec której wydano nakaz lub zakaz, zostanie zatrzymana w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa, a następnie zastosowany zostanie wobec niej środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania lub nakazania okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym.
Jeśli doświadczasz przemocy albo jesteś jej świadkiem zadzwoń na numer alarmowy 112 lub na infolinię Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” (http://www.niebieskalinia.info/), które oferuje całodobową pomoc osobom doznającym przemocy, świadkom przemocy oraz osobom poszukującym informacji na temat zjawiska i sposobów przeciwdziałania przemocy w rodzinie pod numerem 800 120 002.
aspirant Dariusz Kaczmarek
